Die Lied van Moses

‘n Mosaïek van דויד ‘Dawid’ (wat die lied van Moses geken het) met  ‘n kithara of lier uit omstreeks 508 na Chr.  Bron: Biblical Archeology Review 37:1

Hierdie artikel bestaan uit die volgende afdelings: (1) Motivering vir beryming, (2) ‘n Oorsig oor die lied, (3) ‘n Beryming van die lied, (4) Verklarings en vertalings, (5) Die digvorm in Hebreeus en (6) Aangehaalde literatuur en afkortings.

1. MOTIVERING VIR BERYMING

Behalwe die 150 Psalms is daar nog baie ander gedigte in die Bybel, byvoorbeeld in Eks 15, Deut 32, Rigt 5, 1 Sam 2, Luk 1, Luk 2, 1 Kor 13 en Openb 15.

Die lied van Moses en van die Lam in Openb 15 is ‘n voortsetting en vervulling van Moses se loflied op die Krygsman in Eks 15 en van sy loflied op die regverdige Regter in Deut 32.  Eks 15 en Openb 15 is al berym, maar nog nie die lied van Moses in Deut 32 nie.  Daar is goeie redes om ’n berymde Deut 32 ook in die Psalmboek op te neem:

1. Vir geen ander lied in die Bybel is daar so ‘n duidelike opdrag van die Here aan die verbondsvolk om die lied te leer nie (Deut 31:19, 22, 28, 30; 32:44-47).

2. Edersheim vertel in The Temple. It’s ministry and services as they were at the time of Jesus Christ, bl 188, dat die lied van Moses elke sabbat in die tempel gesing is, in ses gedeeltes: 1-6, 7-12, 13-18, 19-28, 29-39, 40-43.  Elke sewende sabbat is weer voor begin.  Die lied is ook in die sinagoge en in die vroeë Christelike kerk gesing ( Barkhuizen, 1989, bl 2; van der Waal, 1971, bl 38-39).

3.  Die lied is so belangrik dat dit langs die ark gebêre is, dit wil sê in die argief van die Groot-Koning, naby sy troon waarin die tafels met die wet bewaar is.1  Die wet is die grondwet en die lied verkondig hoe die Here die grondwet toepas.  Die lied is ‘n wettige bewys2 dat die verbondsvolk, dus ook elke gemeente vandag, goed ingelig is oor die implikasies van die verbond: seën en vloek, dood en lewe.3
(1) Deut 31:26; Eks 40:20; vgl Deut 17:18-19; Esra 5:17-6:2  (2) Deut 31:19, 21; Jer 14:13-14  (3) Deut 30:19
.

4. Kennis van die lied verdiep die insig in die Skrif.  Telkens gryp die Ou en Nuwe Testament daarna terug, soos in die Psalms, Jesaja, Jeremia en Esegiël, en minstens 25 keer in die Nuwe Testament (sien die lyste in Nestle-Aland en UBS).  In sy studie oor die verband tussen die lied en Jes 1, 5, 28 en 30 kom Bergey, 2003, op bl 53, tot die slotsom dat die lied goed bekend was aan Jesaja en aan “those to whom the prophesies were addressed.”  Vergelyk ook Keiser, 2004, bl 1: “the prophecy of Isaiah 40-48 was consciously based upon the Song of Moses.”

5. Die verbande tussen Deut 32 en die res van die Bybel toon aan dat die lied in alle eeue van die kerkgeskiedenis aktueel bly tot en met die wederkoms van Jesus Christus.  Soos die Kategismus handel die lied oor ons ellende, verlossing en dankbaarheid en wys vooruit na Jesus Christus: ons Verlosser en Regter tussen die kandelare.

Bogenoemde beteken dat die strewe na die daarstelling van ‘n singbare weergawe van Deut 32 ‘n opdrag aan elke gemeentelid, kerkraad en die kerkverband is.  Met ander woorde as iemand Deut 32 sou berym, dan is die aangewese weg volgens artt 29-30 van die Kerkorde van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika (GKSA), dat dit voorgelê sal word aan die plaaslike kerkraad en van daar af verder:  klassis, partikuliere sinode en algemene sinode, ingesluit die Deputate vir Liturgiese Sake.

Toe tydens ‘n plaaslike Bybelstudie die noodsaak en behoefte aan ‘n beryming van Deut 32 bepleit is, is voorgestel dat die skrywer dit self moet probeer.  Hy het nog nie so ‘n beryming onderneem nie en daarom is ‘n eenvoudige digvorm gekies: vier reëls per strofe met eindrym abcb soos in Ps 20 en Ps 88 van Totius met vyf jambiese versvoete per reël (5 x ‘n swak en ‘n sterk beklemtoonde lettergreep) soos in Ps 145.  Dié beskeie poging is dus singbaar op ‘n melodie wat Guillaume Franc van Lausanne in 1565 gepubliseer het en aangepas is deur HPA Coetzee in 1976 (Psalmboek, bl 696).

Met Spr 11:14 in gedagte is ‘n “veelheid van raadgewers” en veral die Deputate vir Liturgiese Sake (Subgroep Afrikaanse Liedere) direk of indirek vir kommentaar op die beryming gevra.  Die lede van die deputate vir Afrikaanse Liedere (2015-2018) was (alfabeties): dr Adri Breed, sr Elma de Kock, dr Jannie Erasmus (voorsitter), br Willem Luitting, br Nannes van der Walt, br Pieter van der Walt, ds Jannes van Dyk (skriba), sr Jetty van Rensburg en sr Anja Viljoen.

Die deputate en ander kundiges wat ook bydraes gelewer het, het die aanvanklike beryming op tientalle plekke pragtig verbeter totdat dit is soos hier aangebied.  Die beryming is geensins die werk van net een persoon nie, maar die resultaat van goeie samewerking en hartlike ondersteuning. Hiervoor is groot dank verskuldig aan die deputate en aan (alfabeties)  dr Johannes Bingle, ds Neville Boy, ds Danie Smit, prof Erasmus Smit, prof Herrie van Rooy, dr Jacoba van Rooy, ds Salmon Vermaak, die Bybelstudiegroep op Leeupoort, Ria my vrou, Henk my broer en sommige van ons volwasse kinders: Petra, Magda en Chris.  Die oorblywende tekortkomings in die beryming bly natuurlik die verantwoordelikheid van die skrywer.

Titelbladsy van die Psalter van Lausanne. “After a few years spent in Geneva, the cantor Guillaume Franc returned to Lausanne in 1545.  He occupied the positions of cantor of the Church of Lausanne, and master in the college.  In 1565, three years after the publication of the first complete editions of the Psalter of Geneva (in its official and complete version), Franc published a revised edition: Les Pseaumes set in French rhyme, by Clement Marot, & Theodore de Beze, song of the Church of Lausanne [Geneva]. Jean Rivery, 1565″ (Bron: Wikipedia: Psautier de Lausanne, vir  prent en teks)
Pages: 1 2 3 4 5 6