1.  AGTERGROND

Argeoloë het in die 20e eeu talle Oud-Oosterse verbondsdokumente ontdek en vertaal. Hulle word gewoonlik in pariteit- en vasal-verbonde verdeel. Vasal-verbonde staan ook bekend as soewerein-verbonde of soewerein/vasal-verbonde. Die verbond van God met Adam is ‘n vasal-verbond wat vernuwe is met onder meer Noag, Abraham, Isak, Jakob, die volk Israel by die berg van God en met die kerk by die eerste nagmaal.

Die terme soewerein en vasal dui die verhouding mooi aan. Die woord soewerein, vgl Ndls soeverein en Eng sovereign, se oorsprong is blykbaar Latyn supe(r) = opper-, hoogste en regnum, rex = regering, koning; met ander woorde opper-regering, hoogste gesag of ‘n groot-koning wat van geen hoër gesag afhanklik is nie. Die woord vasal, vgl Ndls vazal en Eng vassal, is van oorsprong ‘n Keltiese woord wat dienaar of seun beteken, iemand wat ondergeskik is aan en beskerm word deur sy heer of vader. Die afhanklike dienaar of kneg se status kan hoog of laag wees. In Engels dui knight gewoonlik ‘n hoë ondergeskikte status aan en kneg in Nederlands en Afrikaans gewoonlik ‘n lae ondergeskikte status. In Hebreeus kan ’êbêd ‘kneg’, ook ‘n hoë of lae dienaar wees, bv my kneg Moses, Dawid en die Messias (Jes 52:13), maar dienskneg of slaaf in bv Ex 20:10 en 17. Die woord vasal verwys vandag gewoonlik na ‘n hoë ondergeskikte status.

‘n Mooi voorbeeld van ‘n Oud-Oosterse vasalverbond, is die verbond tussen Mursilis II (± 1322-1295 v Chr) van die Hetitiese Ryk en Duppi-Tessub van ‘n Amoritiese stam naby die Libanon.¹ANET, bl 203-05; van Rongen bl 57. Die soekwoorde vir die Engelse vertaling op die web is “Treaties and Contracts: Akkadian-Hittite Treaty” of “humm/Topics/contracts/treat01.html”. In die titulatuur word die name en titels van die soewerein genoem, die groot-koning van die Hetitiese Ryk, Mursilis II. Maar die ondergeskikte, Duppi-Tessub, se titels word nie genoem nie, net sy naam. Hy word as vasal aangestel deur die groot-koning en moet vir die beskerming aan hom verleen verskeie teenprestasies lewer soos ‘n jaarlikse tribuut van 300 sikkels goud.

Die verbond tussen Mursilis en Duppi-Tessub is in spykerskrif geskryf en verskeie weergawes is in die koninklike argief in Hattusa by Bogazkale gevind. Vir die rekonstruksie van die dokument het die vertalers paragrawe 7 en 16-18 gedeeltelik of volledig oorgeneem uit ‘n soortgelyke verbond tussen Mursilis en Tette van Nuhasse.

Die verbondsdokument bestaan uit die volgende afdelings: titulatuur, historiese proloog, grondslag, verbondsbepalings, lys van goddelike getuies en vloek en seën. Daar is nie ‘n aparte inleiding nie, behalwe die inleidende frase: Dit is die woorde van (vgl Deut 1:1). Ook is daar nie ‘n afsonderlike dokument-klousule nie, behalwe die verwysing na die dokument self in paragrawe 20 en 21 met klem op die nakoming van die verbond. Die herhaalde verwysing na die eed veronderstel verbondseremonies.

Die Engelse vertaling se verdeling in paragrawe, [vierkantige] hakies om rekonstruksies, (ronde) hakies om verduidelikings, sinonieme, hoofletters en spelling van name is in die Afrikaanse vertaling behou. Paragraafnommers en opskrifte is bygevoeg.